KỲ ĐỒNG (1875 – 1929)

Kỳ Đồng là biệt hiệu của cậu bé Nguyễn Văn Cẩm, xuất thân từ một gia đình nông dân, quê ở làng Ngọc Đình, tổng Hạ Lý, huyện Duyên Hà, tỉnh Hưng Yên cũ (nay là xã Văn Cẩm, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình). Bố Kỳ Đồng làm nghề dạy học, đan lát và đóng cối xay, dân làng vẫn quen gọi ông là cụ Đồ Tỵ.

Kỳ Đồng vốn có tư chất thông minh, từ nhỏ lại được cha là nhà nho giỏi dạy dỗ. Ông được Chính phủ Pháp cấp học bổng sang học tại một trường Trung học ở thủ đô An-giê, tốt nghiệp Tú tài khoa học và văn chương. Kỳ Đồng có lẽ là người Việt đầu tiên đỗ tú tài Pháp.

Năm 1897, sau khi trở về nước, ông từ chối lời mời làm quan cho Pháp mà chỉ xin đất để mở mang việc làm ruộng ở Yên Thế nhằm che giấu các hoạt động của cuộc khởi nghĩa. Về sau, vì sợ ông liên lạc với Đề Thám nên Pháp đã đày ông sang tận Ta-hi-ti, thuộc quần đảo Pô-li-nê-di. Ông mất ở Ta-hi-ti năm 1929, thọ 54  tuổi.

Kỳ Đồng có một số bài thơ dạng tự thuật như Lời non nước hay Đường lên Yên Thế.